قیمت بنزین سهمیه‌ای تغییر می‌کند؟/ ونزوئلا ارزان‌ترین بنزین جهان را با قیمتی تقریباً رایگان عرضه می‌کرد
به گزارش اقتصادنیوز به نقل از ایران، پس از مدت‌ها بحث و گفت‌و گو و ابهام در حوزه نرخ بنزین، روز گذشته سخنگوی دولت جزئیات کلیدی درباره تصمیمات اخیر در خصوص بنزین ارائه کرد. از صحبت‌های فاطمه مهاجرانی این موارد قابل برداشت است: اول اینکه «دولت قصدی برای تغییر قیمت بنزین سهمیه‌ای ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی را ندارد. به عبارتی بنزینی که به‌عنوان سهمیه افراد در نظر گرفته شده با همین قیمت‌ها ارائه خواهد شد.» دوم، «تصمیم‌گیری درباره قیمت بنزین مربوط به خودرو‌های مناطق آزاد، لوکس و دولتی خواهد بود که زمان تصمیم‌گیری در این زمینه هم اعلام خواهد شد.» در واقع دولت برای اجرای تصمیم بنزینی، از خود دستگاه‌های دولتی شروع کرده است موضوعی که پیش از این توسط معاون اجرایی رئیس‌جمهور نیز عنوان شد.
جعفر قائم‌پناه گفته بود:«دولت در اولویت اول خود قرار داده است که اگر قرار باشد تغییری در نرخ حامل‌های انرژی ایجاد شود، ابتدا از خود دولت آغاز شود؛ چه در زمینه ساختمان‌های دولتی، چه در حوزه گاز، آب و حتی بنزین.» دست آخر اینکه «نرخ سوم بنزین هنوز مشخص نشد و به گفته فاطمه مهاجرانی، این موضوع در حال بررسی است. مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری پیش‌تر اعلام کرده بود:«مردم در خصوص افزایش قیمت بنزین غافلگیر نخواهند شد و هر گونه تغییر احتمالی در نرخ بنزین، پیش از اجرا به اطلاع عموم خواهد رسید.»
خانم مهاجرانی عنوان کرده است:«سهمیه‌ها سر جای خودش هست.» وی گفته است:«نمی‌توانیم اجازه دهیم بنزینی که برای دولت حدود ۳۰ هزار تومان تمام می‌شود به صورت قاچاق از کشور خارج شود.» درباره قاچاق سوخت اصولاً آمار روشنی وجود ندارد و اظهارنظرها متناقض است؛ چرا که حوزه قاچاق، بخش غیررسمی یک اقتصاد محسوب می‌شود و آمار و ارقام آن تخمینی است؛ اما تقریباً یک سال پیش محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس عنوان کرده بود:«روزانه ۳۰ میلیون لیتر فرآورده از کشور قاچاق می‌شود.» اگر این عدد مبنا قرار گیرد، «حدود ۱۵ درصد از بنزین و گازوئیل تولیدی در کشور قاچاق می‌شود.»
آن‌گونه که تخمین زده شده، ۹۵ درصد دارندگان خودرو در کشور می‌توانند با سهمیه‌های فعلی بنزین یعنی ۶۰ لیتر با نرخ ۱۵۰۰ تومان و ۱۰۰ لیتر با نرخ ۳۰۰۰ تومان، تمام نیاز ماهانه خود را پوشش دهند.
درس‌هایی از سایر کشورها
سیاست چندنرخی کردن سوخت، بویژه در کشورهای صادرکننده نفت، سابقه‌ای طولانی دارد. به طور مثال ونزوئلا برای دهه‌ها ارزان‌ترین بنزین جهان را با قیمتی تقریباً رایگان عرضه می‌کرد. این سیاست به جای حمایت از مردم، منجر به فاجعه‌ای اقتصادی شد: قاچاق گسترده به کشورهای همسایه، کمبود شدید سوخت در داخل، نابودی صنعت نفت به دلیل فقدان سرمایه‌گذاری و تحمیل فشار مالی کمرشکن به دولت. ونزوئلا در نهایت مجبور به اجرای سیستم‌های سهمیه‌بندی دیجیتال شد، اما این اقدام دیرهنگام نتوانست نتایج مطلوبی بدنبال بیاورد.
نیجریه، به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت آفریقا، سال‌ها با یارانه سنگین بنزین دست به گریبان بود. تلاش برای حذف یکباره این یارانه در گذشته، همواره با اعتراضات گسترده اجتماعی و ناآرامی مواجه شده است. این تجربه نشان می‌دهد هر گونه اصلاح در قیمت سوخت، حتی اگر منطقی باشد، نیازمند بسترسازی اجتماعی، اطلاع‌رسانی شفاف و ارائه راهکارهای جبرانی برای اقشار آسیب‌پذیر است.
اندونزی رویکرد متفاوتی را در پیش گرفت. این کشور به جای سیستم چندنرخی برای همه، یارانه را به صورت هدفمند تنها برای قشرهای کم‌درآمد و وسایل نقلیه عمومی (مانند موتورسیکلت‌ها و تاکسی‌ها) حفظ کرد. سایر شهروندان می‌بایست بنزین را به قیمت آزاد خریداری می‌کردند. این مدل توانست فشار مالی دولت را کاهش دهد، بدون آنکه شوک بزرگی به معیشت عموم مردم وارد کند.
ارسال نظر