بورس کالا، میانگذری در توسعه رابطه ایران و روسیه

به گزارش« اقتصادنیوز»، یازدهمین نشست کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و روسیه در شرایطی به کار خود پایان داد که براساس توافقات کلی به‌عمل آمده پروژه‌های اقتصادی به ارزش 70 میلیارد یورو بین دو کشور کلید خواهد خورد. در عین حال سفر وزیر جهاد کشاورزی به دعوت همتای روسی خود به مسکو و بررسی راهکارهای توسعه صادرات محصولات کشاورزی ایران و گوشت سفید به این کشور نشان از عزم جدی طرفین برای توسعه روابط اقتصادی به‌ویژه در شرایط کنونی است.

بر این اساس؛ در صورت اجرایی شدن این پروژه‌ها رونق اقتصادی چشمگیری به‌ویژه در بخش صادرات محصولات و فرآورده‌ها برای طرفین به‌ویژه ایران محقق خواهد شد که با توجه به زیرساخت عملیاتی و تجربه موفق ساماندهی صادرات محصولات معدنی و فرآورده‌های نفتی بورس کالای ایران می‌تواند نقش محوری در توسعه صادرات محصولات کشاورزی، اجرای تخصصی طرح‌های مرتبط و همچنین بهره گیری فعالان صنعت از اجرای مفاد تفاهم نامه منعقد شده ایفا کند.

اگرچه توافقنامه مذکور صرف نظر از ابعاد اقتصادی آن دارای پیام و رنگ و بوی سیاسی برای غرب نیز هست اما حتی با فرض دستیابی به بخشی از اهداف پیش بینی شده در تجارت و مبادلات کالایی خاصه در بخش محصولات کشاورزی راهبردی و محصولات صنعتی، افق‌های روشنی از رونق اقتصادی و احیای بنگاه‌های اقتصادی خرد و کلان در آن قابل ترسیم و مشاهده است.

از همین رهگذر بورس کالای ایران می‌تواند به‌عنوان نهادی پویا، چابک، تازه نفس و با نیروی انسانی متخصص و زبده و زیرساخت آماده کمک شایانی در پیشبرد ابعاد فنی واجرایی تفاهم نامه مذکور انجام دهد. در همین راستا می‌توان به برخی محورهای دارای توجه و اهمیت به شرح ذیل اشاره کرد:

• حضور نمایندگان بورس کالا در کمیسیون‌های فرعی مشترک بین ایران و روسیه: با توجه به تجارب گذشته و تفاهم نامه‌های بورس کالای ایران با بورس کالای بلاروس و قزاقستان حضور بورس کالا در کمیسیون‌های مشترک اقتصادی کمیته‌های تخصصی می‌تواند در شناخت گروه‌های هدف و برنامه ریزی سریع جهت اجرایی نمودن صادرات و حتی واردات کالاهای مورد نیاز کشور از طریق سامانه خود اقدام کند.

• ایجاد اتاق مشترک بین بورس کالا و اتاق بازرگانی ایران-روسیه: از دیگر اقدامات اساسی که می‌تواند فرآیند صادرات کالا و خدمات کشور به روسیه و حتی سایر کشورهای آسیای میانه بویژه حوزه خزر را تسریع کند ارتباط نزدیک‌تر اتاق بازرگانی مشترک ایران روسیه با بورس کالاست. بررسی کالاهای منتخب، معرفی تولیدکنندگان وتجار به بورس کالا، صدور کد مشتری، ثبت و پذیرش تولیدکنندگان روسی در سامانه بورس کالا و عرضه متقابل محصولات روسی مانند فرآورده‌های چوب و جنگل می‌تواند اقبال و تمایل طرف روسی به افزایش حجم مبادلات را بالا برده و نوع ارتباط صرفا یکطرفه نباشد.

• پذیرش تولیدکنندگان روسی در بورس کالا و بالعکس: در راستای اجرای توافقنامه و استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا یکی از اقدامات اساسی در توسعه متوازن مبادلات بازرگانی و تجاری با روسیه پذیرش عرضه کنندگان و تولیدکنندگان روسی کالاهای مورد نیاز کشور و همچنین فرآیند معکوس آن یعنی ثبت و پذیرش صادرکنندگان در سامانه بورس کالا جهت معرفی به طرف مقابل است.

• بررسی و تعیین کالاهای منتخب صادراتی: حضور بورس کالا در تیم اجرایی توافقنامه و هدفگذاری سریع و انتخاب کالاهای دارای پتانسیل صادراتی با همکاری اتاق بازرگانی و وزارت جهاد کشاورزی یکی از اقدامات حیاتی است. بنابراین کالای صادراتی باید در اسرع وقت شناسایی و برنامه ریزی جهت صدور آن از طریق درگاه صادراتی بورس کالای ایران انجام شود.

• رینگ صادراتی و تالار منطقه آزاد بندر انزلی: تالار معاملات منطقه‌ای بورس کالای ایران مردادماه سال جاری در منطقه آزاد بندر انزلی راه اندازی و به بهره برداری رسید. تالاری که در قلب پایانه تجارت ایران و روسیه-بندرانزلی- قراردارد. زیرساختی که با نگاه زیرکانه و دوراندیشی مسؤولان بورس کالا و همراهی و همکاری منطقه آزاد تجاری بندرانزلی راه اندازی و آغوش خود را برای انجام معاملات شفاف، سریع و مطمئن کالا‌ها به روی فعالان بازار گشود. از جمله اهداف راه اندازی این تالار علاوه بر افزایش حجم عملیات بورسی تبدیل منطقه آزاد بندر انزلی به قطب و درگاه صادرات کالا در شمال کشور از طریق این تالار و رینگ صادراتی آن و همچنین ساماندهی واردات کالا بواسطه پذیرش کالاهای وارداتی از طریق این پرتال بود تا صادرات کالا با بهترین قیمت کشف شده و براساس عرضه و تقاضای واقعی انجام و همچنین کالاهای بورسی وارداتی بصورت برنامه ریزی شده بر روی تابلو رفته و کشف نرخ و معامله شوند.

استفاده از ظرفیت‌های زیرساخت تالار و رینگ صادراتی بورس کالا در منطقه آزاد بندر انزلی در افزایش مبادلات تجاری بین ایران و روسیه و حتی سایر کشورهای حوزه دریای خزر مانند قزاقستان، ترکمنستان و آذربایجان که دارای بورس کالایی هستند و براساس سامانه حراج داد و ستد می‌کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است. بنابراین می‌توان بیان داشت بر اساس مفاد توافقنامه امضا شده و با تمرکز توان بازاریابی و صادراتی هردو کشور در منطقه آزاد بندر انزلی شکوفایی اقتصاد را شاهد خواهیم بود. البته ناگفته نماند ظرفیت‌های رینگ صادراتی بورس کالا در خلیج فارس در جزیره کیش توان و ظرفیتی مضاعف برای کشور ایجاد نموده تا شمال و جنوب کشور را در حوزه صادرات و حتی ترانزیت کالا متصل و توانمند سازد و بخشی از این اهداف صادراتی از طریق رینگ صادراتی کیش قابل تحقق است.

• بورس کالا درگاه صادرات گوشت سفید به روسیه: با توجه به تمهیدات پیشین بورس کالای ایران در پذیرش گوشت مرغ، تخم مرغ، فرآورده‌های چوب و جنگل و بسیاری دیگر از محصولات و با توجه به هدفگذاری صادرات گوشت سفید بعنوان بخشی از مذاکرات وزیر محترم جهاد کشاورزی با طرف روسی اکنون امکان عملیاتی خوبی جهت تسریع در صادرات این محصول به روسیه و از طریق تالار بورس در منطقه آزاد بندر انزلی برای اقتصاد کشور فراهم آمده است.

• نقش کلیدی بازار فرعی بورس کالا در صادرات محصولات کشاورزی: بازار فرعی بورس کالای ایران که با هدف پذیرش و ساماندهی کالاهای دارای دوره تولید، استاندارد، توزیع و فروش و دوره معاملاتی خاص راه اندازی شده یکی از بهترین مجاری تجارت و صادرات محصولاتی مانند سیفی و میوه و سبزیجات و سایر کالا‌ها می‌باشد. استفاده از توان و ظرفیت بازار فرعی برای توسعه صادرات میوه به روسیه و پذیرش کالاهای خاص این کشور به اهداف توافقنامه کمک می‌کند.

• برندسازی و مرجعیت قیمتی: از جمله آثار پر برکت کشف نرخ کالاهای صادراتی در تالارهای بورس کالای ایران بویژه در منطقه آزاد بندر انزلی شکل گیری مرجعیت قیمتی برای کالاهای صادراتی پر شمار درتعداد معاملات است. از همین رو تمرکز و تجمیع معاملات صادراتی محصولات کشاورزی و پروتئینی کشور در این تالار می‌تواند موجبات توجه روز افزون نشریات قیمتی به قیمت‌های کشف شده در رینگ صادراتی و درج آن‌ها در نشریات، گزارش‌ها و مراجع قیمتی بین المللی و منطقه‌ای را فراهم نموده در نتیجه برندهای صادراتی محصولات کشور بتدریج برای تمامی فعالان عرصه تجارت بین الملل شناخته شده و بهترین فرآیند بازاریابی، فروش و توزیع درخصوص محصولات صادراتی محقق می‌شود.

• استفاده از ظرفیت ارتباط با نهاد‌های بورسی و کالایی روسیه و حتی سایر کشورهای حوزه خزر: از دیگر مواردی که می‌تواند در اجرای بهینه اهداف توافقنامه اقتصادی بین ایران و روسیه اثرگذار باشد ارتباط خوب بورس کالا و بورس روسیه از طریق عضویت در اتحادیه تجارت معاملات الکترونیک بین بورسی با عضویت بورس‌های روسیه، قزاقستان، بلاروس و امنستان است. یکی از روش‌های بهینه برای تسویه و انتقال وجه کالا می‌تواند بستر مشترک معاملاتی بین این بورس‌ها باشد کخه با توجه به عضویت قریب الوقوع بورس کالای ایران در این اتحادیه راه برای تسهیل و تسریع در معاملات و تسویه وجوه از طریق این سامانه هموار خواهد شد.

در همین راستا احیای بخش کالایی بورس مسکو جهت تسریع در مبادلات کالایی طرفین نقطه عطف خواهد بود که بر همین اساس نظر به شرایط ویژه دو کشور و به منظور کنار گذاردن دلار بعنوان ارز مورد معامله امکان تسویه قراردادهای معاملاتی براساس روبل و ریال نیز فراهم شود. از همین رهگذر می‌توان ارتباط بانکی پویا و روزآمدی را با بانکهای تجاری روسیه برقرار و از طریق بستر نرم افزاری تسویه و پایاپای مشترک بین بورس کالا و بانکهای معتبر روسیه تبادل وجوه حاصل از صادرات کالا را تسریع نمود. همچنین آثار مثبت دیگر این اقدام ایجاد دفا‌تر کالایی شرکتهای روسی و خارجی در منطقه آزاد بندر انزلی نیز خواهد بود.