درس‌های جنگ اوکراین برای آینده جنگ‌های مدرن؛ از پرهزینه بودن صنایع نظامی آمریکا تا به روزرسانی دکترین نظامی اروپا
به گزارش اقتصادنیوز، جنگ روسیه و اوکراین نه‌تنها شکل درگیری‌های نظامی قرن بیست‌ویکم را دگرگون کرده است ، بلکه برداشت جهان از توانایی صنایع دفاعی و سرعت نوآوری نظامی را نیز تغییر داده است.
فارن پالیسی در گزارشی نوشت: در شرایطی که اوکراین در مواجهه با روسیه با ارتشی به‌مراتب مجهزتر و پرهزینه‌تر روبه‌رو بود، توانست از طریق تطبیق سریع، توسعه تجهیزات سبک و استفاده گسترده از پهپادها و سامانه‌های دیجیتال، تعادل در میدان نبرد را تا حد زیادی تغییر دهد. این تجربه اکنون به نقطه‌ای راهبردی برای اروپا و جهان تبدیل شده است؛ اینکه آینده جنگ متعلق به سامانه‌های چابک، کم‌هزینه با قابلیت تولید انبوه است، نه صرفاً تجهیزات بزرگ و پیشرفته.
اقتصادنیوز: اروپای بدهکار و متزلزل برای نگه داشتن اوکراین در میدان جنگ، به پول نیاز دارد. اگر کشورهای اروپایی به این درخواست مالی به چشم یک تمرین دردناک در بودجه‌بندی سالانه خود نگاه کنند، اشتباه بسیار بزرگی را مرتکب شده‌اند؛ چرا که این یک فرصت تاریخی برای تغییر موازنه قدرت بین اروپا و روسیه خواهد بود.
نوآوری اجباری اوکراین برای سازگاری
در ابتدای جنگ، ارتش اوکراین در مقایسه با ساختار نظامی روسیه در حوزه تجهیزات کلاسیک و تسلیحات سنگین، در وضعیت بسیار پایین‌تری قرار داشت. این نابرابری موجب شد که اوکراین روی به مدل جدیدی از جنگ‌افزارها و تاکتیک‌های عملیاتی آورد و تمرکز خود را بر توسعه آن ها بگذارد. ویژگی‌های اصلی این تحول عبارت بودند از استفاده گسترده از پهپادهای شناسایی و تهاجمی کم‌هزینه، تولید داخلی پهپادهای دریایی کوچک که قابلیت حمله به ناوها و زیرساخت‌های دریایی را دارند، ارتقای سیستم‌های هدف‌گیری مبتنی بر تصویر و هوش مصنوعی، ایجاد شبکه‌های ارتباطی تاکتیکی رمزگذاری‌شده و مقاوم در برابر اختلال، و چرخه توسعه و آزمایش فوق‌سریع در میدان نبرد با استفاده از بازخورد مستقیم از سربازان.
این نوآوری ها به اوکراین اجازه داد تا بدون وابستگی کامل به تجهیزات پرهزینه غرب، قدرت عملیاتی مؤثر و پویا ایجاد کند. جنگ اوکراین نشان داد که سرعت انطباق و انعطاف‌پذیری می‌تواند از حجم و میزان تسلیحات سنگین مهم‌تر باشد.
اروپا در صنعت دفاعی اوکراین سرمایه‌گذاری می‌کند
اروپا در ماه‌های اخیر به اهمیت راهبردی تجربه اوکراین پی برده و روند افزایش سرمایه‌گذاری مستقیم در صنایع دفاعی اوکراین را آغاز کرده است. این همکاری شامل ایجاد کارخانه‌های مشترک تولید پهپاد و سامانه‌های شناسایی در خاک اوکراین و انعقاد قراردادهای انتقال فناوری و توسعه مشترک میان اروپا و اوکراین است. همچنین اروپا با پشتیبانی مالی شرکت‌های کوچک نظامی اوکراینی، در افزایش تولیدات و فناوری های نظامی این کشور نقش دارد.
به روزرسانی دکترین نظامی
آنچه کشورهای اروپایی و اتحادیه اروپا را مجاب به چنین اقداماتی کرد، تنها کمک به حفظ توان دفاعی اوکراین در برابر روسیه نبود؛ بلکه برای بهره‌برداری از نوآوری های جنگی جهت به‌روزرسانی دکترین نظامی اروپا بود. این کشورها مدت هاست که متوجه لزوم کاهش وابستگی نظامی به صنایع آمریکا شده اند.
به بیان دیگر، اروپا فهمیده است که اوکراین فقط مصرف‌کننده تسلیحات نیست؛ بلکه تولیدکننده تجربه جنگی و فناوری‌های نوظهور در سطح منطقه است.
ساختار دفاعی آمریکا پرهزینه و کند است
در حالی که اروپا مدل های جدیدی از همکاری دفاعی با اوکراین را دنبال می‌کند، آمریکا با چالشی ساختاری روبه‌رو است. صنایع نظامی آمریکا همچنان بر پروژه‌های پرهزینه، بلندمدت و پیچیده متمرکز است، مانند ناوهای هواپیمابر، جنگنده‌های پیشرفته و سامانه‌های دفاعی سنگین. این ویژگی‌ها سرعت واکنش عملیاتی را محدود می‌کنند. به طور مشخص، ظرفیت صنعتی عظیم آمریکا به این معنا است که توانایی تولید تسلیحات پیشرفته و پیچیده در مقیاس بزرگ را دارد، اما فرآیندهای طولانی و پیچیده تایید و تامین بودجه باعث می‌شود که چرخه تولید و به‌کارگیری فناوری‌ها بسیار کند شود.
علاوه بر این، بسیاری از تجهیزات تولید شده نیازمند نگهداری و هزینه بسیار بالا هستند و قابلیت جایگزینی سریع ندارند. فاصله زیاد میان آزمایشگاه‌های تحقیقاتی و میدان نبرد، موجب کاهش انعطاف‌پذیری تاکتیکی و کاهش توانایی انطباق سریع با تهدیدات جدید می‌شود. در نتیجه، اگرچه آمریکا از نظر فناوری و ظرفیت صنعتی در سطح بالایی قرار دارد، اما در عمل در برابر فناوری‌های سبک، سریع و کم‌هزینه‌ای که اوکراین در میدان جنگ به کار می‌گیرد، عقب مانده است.
جنگ اوکراین نشان داد که تسلیحات سبک و پرشمار می‌توانند تسلیحات عظیم و گران را جبران کنند. نمونه بارز پهپادهای ارزان اوکراینی هستند که توانستند کشتی‌ها و تأسیسات دریایی روسیه را هدف قرار دهند.
همچنین اوکراین موفق به ازکار انداختن تانک های چند میلیون دلاری روسیه به کمک پهپادهای انتحاری شد. بنابراین، برتری تکنولوژیک آمریکا بدون درنظر گرفتن مولفه سرعت سازگاری عملیاتی، ناکافی است.
تحول مفهوم قدرت نظامی
تجربه اوکراین تعریف جدیدی از قدرت نظامی را ارائه داده است؛ اینکه قدرت نظامی در آینده، بر پایه تعداد، سرعت تولید و قابلیت جایگزینی تجهیزات است، نه فقط بر حجم و هزینه تجهیزات نظامی. درواقع، پیروزی در جنگ های مدرن نه با برتری سلاح، بلکه با برتری چرخه ارتقا و اصلاح فناورانه تعیین می‌شود.
پیامدهای راهبردی برای آینده
اگر ظرفیت تولید اوکراین تقویت شود، این کشور می‌تواند به مرکز فناوری نظامی اروپا تبدیل شود. اما اگر آمریکا ساختار صنایع دفاعی خود را اصلاح نکند، اروپا ممکن است در زمینه نوآوری دفاعی از آمریکا پیشی بگیرد.
در واقع، میدان نبرد اوکراین تبدیل به آزمایشگاه جنگ های آینده شده است؛ آزمایشگاهی که آمریکا در آن حضور دارد، اما نقش تعیین‌کننده ای ندارد.
جنگ اوکراین ثابت کرد که نوآوری سریع و تولید چابک از حجم تسلیحات سنگین مهم‌تر است. همچنین پهپادها، سامانه‌های خودکار و فناوری‌های ارتباطی نقش تعیین‌کننده‌تری نسبت به تانک‌ها و ناوهای بزرگ دارند.
آینده جنگ متعلق به سامانه‌های ارزان، پرشمار، قابل ارتقا و مرتبط با شبکه اطلاعاتی است.
ارسال نظر